Συνεχίζουμε και ολοκληρώνουμε το αφιέρωμα στον Γιώργο Θαλάσση/Παιδί-Φάντασμα με το 5ο και τελευταίο μέρος της βιογραφίας του, σύμφωνα με στοιχεία που αντλήθηκαν από όλη την σειρά των τευχών και σύμφωνα με τις τις περιγραφέςτου συγγραφέα για τον ήρωα και κεντρικό χαρακτήρα του αναγνώσματος "Μικρός Ήρως".
Τα στοιχεία και τα αποσπάσματα από τις σελίδες του περιοδικού σε αυτό το 5ο μέρος από το λήμμα "
Γιώργος Θαλάσσης" του Λεξικού του Μικρού Ήρωα και έχουν να κάνουν με τα βιογραφικά του ήρωα πριν να αρχίσει τη δράση του, αλλά και με τον προσδιορισμό της ηλικίας του.
Ο κύκλος "βιογραφικά του Παιδιού-Φάντασμα" θα κλείσει με κατάλογο-παράρτημα που θα περιέχονται όλοι οι τίτλοι των τευχών του περιοδικού, που αναφέρονται απευθείας στο "Παιδί-Φάντασμα".
Γιώργος Θαλάσσης
(ή απλώς: Γιώργος)
Ο δεκατετράχρονος κεντρικός ήρωας του αφηγήματος “Μικρός Ήρως”.
Γιώργος Θαλάσσης, Παιδί-Φάντασμα, Πράκτωρ Ελλάς: Το ίδιο πρόσωπο
Ο Γιώργος Θαλάσσης είναι ο ίδιος ο Μικρός Ήρως, αυτός που οι στρατιωτικές και κατασκοπευτικές υπηρεσίες των Γερμανών ονόμασαν “Παιδί-Φάντασμα”
για να γενικευτεί κατόπιν η ονομασία αυτή τόσο στο στρατόπεδο του Άξονα, όσο και στων Συμμάχων, μολονότι από τις πρώτες μέρες της ένταξής του στο δυναμικό των συμμαχικών πρακτόρων είχε πάρει την κωδική ονομασία “Πράκτωρ Ελλάς”, η οποία πολύ γρήγορα περιέπεσε σε πλήρη αχρηστία. Ο συγγραφέας τη θυμήθηκε μια και μοναδική φορά σε αρκετά προχωρημένο σημείο του αναγνώσματος. Στο τεύχος 370 (
“Ο Πράκτωρ Ελλάς υποκύπτει
”.
«Ο Γιώργος Θαλάσσης για το Συμμαχικό Στρατηγείο, για τους Έλληνες και για τους Συμμάχους πράκτορες δεν είναι πια απλώς το Παιδί-Φάντασμα. Είναι και αυτός είναι ένας πράκτωρ. Τον έχει ονομάσει “πράκτορα του Συμμαχικού Στρατού” ο ίδιος ο Αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής και του έχει απονείμει το παράσημο ανδρείας. Το όνομά του, το συνθηματικό όνομα με το οποίο αναγνωρίζεται από τους άλλους πράκτορες, είναι Πράκτωρ Ελλάς.» (τεύχος 4, σελ. 21 “Θα τουφεκιστείς την αυγή”… Λίγο υπερβολικό να γινόταν κάτι τέτοιο δημόσια σε μια τελετή παρασημοφορίας. Οι κωδικές ονομασίας για αυτό είναι κωδικές. Για να μην αναγνωρίζονται οι κάτοχοί τους.
Ο λόγος που επικράτησε η ονομασία “Παιδί-Φάντασμα” έχει να κάνει με το αναγνωστικό κοινό, που ήταν κυρίως παιδιά. Ο συνομήλικος ήρωας με φιλοδοξίες προτύπου είναι ευκολότερα προσεγγίσιμος και αυτό έπρεπε να τονιστεί. Η εκφρασμένη, όμως δικαιολογία, δια στόματος του ίδιου του Γιώργου Θαλάσση ήταν ότι στον ίδιο δεν άρεσε να τον αποκαλούν πράκτορα, επειδή δεν ήταν πουθενά στρατευμένος ή έμμισθος, αλλά αγωνιζόταν για την λευτεριά της πατρίδας του.
Πόσο χρονών είναι τελικά;
«Ξαφνικά μια σιλουέτα πηδάει τον τοίχο από την άλλη μεριά του οικοπέδου και προχωράει σκυφτά προς το μέρος του θύματος των Γερμανών. Είναι ένα παιδί μελαχρινό δώδεκα ή δεκατριών χρονών με μαύρα μαλλιά, γεροδεμένο σώμα και πονηρό προσωπάκι. Τα μάτια του λάμπουν ζωηρά από αγωνία μέσα στο σκοτάδι…» (τεύχος 1, “Ελεύθερος Σκλάβος” σελ. 7).
Ήταν η πρώτη περιγραφή του Γιώργου Θαλάσση. Αυτή η εικόνα του γρήγορα θα ξεχαστεί από δράση και συμπεριφορά ασυμβίβαστες με την ηλικία ενός παιδιού, που το πολύ-πολύ να πήγαινε στην πρώτη γυμνασίου!
 |
Είναι εμφανής η ηλικιακή διαφορά του Γιώργου Θαλάσ-
ση στο πρώτο τεύχος της τρίτης έκδοσης, από εκείνο
της πρώτης, όπου υποτίθεται ότι ήταν 13 χρονών. |
Για να εμπεδώσουμε ότι δεν καταλάβαμε λάθος ο συγγραφέας το επαναλαμβάνει μερικά τεύχη πιο κάτω: «… μολονότι είναι μόλις δεκατριών χρονών!» (τεύχος 14, “Φωτιά και Τσεκούρι”). Αυτό το εμφατικό “μόλις δεκατριών χρονών” ήταν το επιστέγασμα μιας τελετής παρασημοφόρησής του, όπου ο Βρετανός πρωθυπουργός μαζί με το παράσημο του απένειμε τιμητικά και τον βαθμό του λοχαγού του βρετανικού στρατού «…για τις μεγάλες υπηρεσίες που προσέφερε και προσφέρει στη Μεγάλη Βρετανία και στους Συμμάχους της στον πόλεμο εναντίον του κοινού εχθρού…» Χρειάζεται, άραγε, να επισημάνουμε ότι ο βαθμός του ανθυπολοχαγού δίνεται στον διάδοχο του βρετανικού στέμματος στα γενέθλια της ενηλικίωσής του, ακόμα και σε καιρό πολέμου;
Παιδί με κοντό παντελόνι ο Γιώργος Θαλάσσης υπήρξε έως το τελευταίο τεύχος του Μικρού Ήρωα. Λογικό. Το ιστορικά πραγματικό χρονικό διάστημα της δράσης του δεν ξεπερνάει τον ενάμιση χρόνο. Ωστόσο η ακριβής ηλικία του “δεκατριών μόλις χρονών” στο τεύχος 14 ήταν η τελευταία φορά που αναφέρθηκε. Τρία τεύχη μετά, ο εικονογράφος του αναγνώσματος ο Byron παίρνει εντολή να τον… ψηλώσει και να του δώσει χαρακτηριστικά νεαρού άντρα γύρω στα 20 του χρόνια. Στην τρίτη έκδοση του περιοδικού (1965) ο 13χρονος Γιώργος Θαλάσσης “εξαφανίζεται” και από τα εξώφυλλα των 16 πρώτων τευχών. Στη θέση του δρα ο εικοσάχρονος και βάλε Γιώργος Θαλάσσης ο αναγνωρίσιμος πλέον Γιώργος από τις έξι εκατοντάδες τεύχη της έως τότε πρώτης έκδοσης και της ανατύπωσης που κυκλοφορούσαν παράλληλα.
Το να αρχίσει τη δράση του ως Παιδί-Φάντασμα όντας μόλις δεκατριών χρονών και τούτο να αναφέρεται εμφατικά, φαίνεται, ωστόσο, να ήταν μια προσεγμένη επιλογή του Ανεμοδουρά με κριτήρια μάρκετινγκ!
Επεδίωκε ο πυρήνας του αναγνωστικού του target group να είναι παιδιά, που θα είχαν την ηλικία του ήρωά του. Παιδιά, που οι προσλαμβάνουσές τους να ήταν σε τέτοιο επίπεδο ώστε το ανάγνωσμα να είναι κατανοητό και ψυχαγωγικό, ακρογωνιαίο ζητούμενο για μια καλή κυκλοφορία. Ταυτόχρονα, και μάλλον από ευτυχή συγκυρία το 1953 που πρωτοκυκλοφόρησε ο “Μικρός Ηρως” τα 13χρονα αγόρια ήταν αυτά που είχαν γεννηθεί μέσα στον πρώτο χρόνο της Κατοχής κι είχαν νιώσει λίγο-πολύ στο τρυφερό τους δέρμα και στην ακόμα πιο τρυφερή τους ψυχή τα δεινά της Κατοχής. Μπορεί οι μνήμες τους από εκείνη την περίοδο να μην ήταν απόλυτα οδυνηρές, αλλά οπωσδήποτε η περίοδος εκείνη κάτι τους θύμιζε… Ένα παιδί, λοιπόν, στην ηλικία τους, αλλά στην περίοδο της Κατοχής τα έβαζε με τον κατακτητή -για αυτόν σίγουρα είχαν ακούσει πολλά στο σπίτι και στο σχολείο- και τον κατατρόπωνε χτυπώντας ανελέητα!..
Τι πιο γκαραντί πρότυπο να προσπαθήσουν να του μοιάσουν σε
γενναιοφροσύνη; (Γιατί αυτός κι όχι κι εμείς;)
Ο πραγματικός χρόνος, όμως, κυλούσε και τα παιδιά μεγάλωναν, αντίθετα με τον fiction ήρωα, που παρέμενε σταθερά παιδί, αλλά με ιδιότητες και προσόντα ενήλικου. Εικονογραφικά, μόνο μετασχηματιζόταν ελαφρά για να μη νιώσουν κάποια στιγμή οι έφηβοι αναγνώστες του περιοδικού, ότι ακολουθούν σαν πρότυπό τους έναν μικρότερό τους ηλικιακά ήρωα.
Για τους μικρότερους νεοεισερχόμενους αναγνώστες, ο συγγραφέας φρόντιζε να ανανεώνει συνεχώς το καστ της παρέας των μικρών ηρώων με παιδάκια εξαίρετων ικανοτήτων ακόμα και οκτώ μόλις χρονών, που ούτε σαν τσίλιες σαλταδόρων δεν θα… προσλαμβάνονταν στην πραγματικότητα.
Ο Γιώργος Θαλάσσης πριν γίνει Παιδί-Φάντασμα
«Στο δωματιάκι αυτό μένει ολομόναχος ο Γιώργος δυο χρόνια τώρα. Από τότε που μια γερμανική βόμβα εσκότωσε στον Πειραιά τον πατέρα του και την μητέρα του, καταστρέφοντας και το σπίτι τους.
Η οικογένεια του Γιώργου ήταν πλούσια τότε. Ο πατέρας του ήταν πλοίαρχος του εμπορικού ναυτικού και είχε κατορθώσει να χτίσει στον Πειραιά, κοντά στου Βρυώνη ένα όμορφο σπίτι με κήπο και ακριβά έπιπλα. Και είχε φροντίσει ιδιαίτερα για τη μόρφωση του μονάκριβου γιού του. Του είχε δάσκαλο για τα αγγλικά και τα γερμανικά και του μάθαινε ο ίδιος γαλλικά και ιταλικά. Τις δυο πρώτες γλώσσες τις είχε μάθει αρκετά καλά το παιδί, που είχε πολύ πιο μεγάλη αντίληψη και δίψα για μόρφωση από τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Αλλά και στα γαλλικά και στα ιταλικά μπορούσε να συνεννοηθεί, έστω και κάπως αδέξια.
Είχε φροντίσει ο πατέρας του και για τη σωματική ανάπτυξη του παιδιού του. Γυμναζόταν μαζί του στο πήδημα και στο τρέξιμο και του είχε διδάξει ο ίδιος την ιαπωνική πάλη για να μπορεί ο Γιώργος να αντιμετωπίζει στο μέλλον τις επιθέσεις των κακοποιών.
Είχε πολλά όνειρα ο πατέρας για τον μοναχογιό του. Μα τα όνειρα αυτά έσβησαν μια μέρα σε μια στιγμή, όταν μια γερμανική βόμβα έπεσε στο σπίτι τους. Ο πατέρας και η μητέρα του Γιώργου σκοτώθηκαν και κάηκαν μαζί με το σπίτι. Το παιδί σώθηκε γιατί έτυχε εκείνη τη στιγμή να είναι έξω, σε ένα γειτονικό δρόμο παίζοντας με άλλα παιδιά.
Όταν άκουσε την έκρηξη κι έτρεξε να δει κι αντίκρισε το σπίτι του να καίγεται μαζί με τους γονείς του κάτι έσπασε στην καρδιά του Γιώργου Θαλάσση.
Έμεινε για πολλή ώρα εκεί μπροστά στο τρομερό αυτό θέαμα, ενώ δάκρυα κυλούσαν από τα μάτια του. Δάκρυα πικρά καυτά δάκρυα μαύρης απόγνωσης και μοναξιάς.
Έπειτα, χωρίς να φωνάξει, χωρίς να προφέρει λέξη, γύρισε κι έφυγε. Έφυγε μακριά από το μέρος όπου είχε περάσει τα όμορφα παιδικά του χρόνια, μακριά από τον τόπο όπου είχε χάσει τόσο σκληρά τόσο απροσδόκητα και τόσο ανεπανόρθωτα τους λατρευτούς γονείς του!
Έφυγε και δεν ξαναγύρισε πια!
Ανέβηκε στην Αθήνα μαζί με ένα κύμα προσφύγων. Έμεινε για μερικές μέρες μαζί με άλλους μέσα σε μια εκκλησία τρώγοντας από το κοινό συσσίτιο κι έπειτα έπιασε δουλειά σε ένα μπακάλικο.
Όταν μπήκαν οι Γερμανοί και άρχισε η πείνα και τα μπακάλικα έκλεισαν, ο Γιώργος πέρασε δύσκολες στιγμές. Αλλά δεν έχασε ούτε τον ανθρωπισμό του, ούτε την αξιοπρέπειά του. Δεν έφαγε λεμονόκουπες και φλούδες από τους τενεκέδες των σκουπιδιών, όπως έκαναν πολλοί πεινασμένοι. Και δεν ζητιάνεψε. Προτιμούσε να κόψει το χέρι του, παρά να το απλώσει στη ζητιανιά!
Με λίγες οικονομίες που είχε κατορθώσει να κάνει, όταν εργαζόταν στο μπακάλικο αγόρασε ένα σακί χαρούπια. Έφτιαξε μόνος του έναν δίσκο από σανίδες και άρχισε το… εμπόριο! Πουλούσε χαρούπια στις γειτονιές. Τις νύχτες κοιμόταν σε έρημα οικόπεδα τρέμοντας από το κρύο.
Το εμπόριό του πήγε καλά όμως. Και τώρα πουλάει όχι σκέτα χαρούπια, αλλά χαρουπόπιτες κι έχει νοικιάσει κι ένα φτωχικό ανεξάρτητο δωματιάκι στο σπίτι μιας γριάς χήρας…»
Αυτά είναι τα πριν να αρχίσει τη δράση του βιογραφικά, όπως τα καταθέτει ο Στέλιος Ανεμοδουράς στο πρώτο τεύχος του “Μικρού Ήρωα” (“Ελεύθερος Σκλάβος”, σελ. 18-20).
Σε συνδυασμό των πιο πάνω αναφορών με τη δεύτερη φράση στην αρχή-αρχή του αναγνώσματος (πρώτη σελίδα του ίδιου τεύχους) «…Μια ξάστερη γλυκιά ανοιξιάτικη νύχτα..» προσδιορίζεται εύκολα το χρονικό σημείο μέσα στην κατοχή, όπου ο Γιώργος Θαλάσσης αρχίζει την αντιστασιακή του δράση.
Ιστορικά, οι Γερμανοί βομβάρδισαν τον Πειραιά στην πρώτη μέρα της εισβολής τους από τα γιουγκοσλαβικά σύνορα. Στις 6 Απριλίου του 1941. Το ανάγνωσμα αρχίζει μια γλυκιά ανοιξιάτικη νύχτα. Δηλαδή ακριβώς δυο χρόνια μετά τον βομβαρδισμό του Πειραιά, όπου είναι η Άνοιξη του 1943. Η Κατοχή θα τελειώσει στις 12 Οκτωβρίου 1944, δεκαοχτώ μήνες αργότερα. Λοιπόν ο πραγματικός χρόνος που έδρασε το Παιδί Φάντασμα ήταν λιγότερο από ενάμιση χρόνο, αφού το ανάγνωσμα τελειώνει πριν απελευθερωθεί η Αθήνα. Κοντολογίς ο Γιώργος Θαλάσσης πρέπει να είχε γεννηθεί το 1930!
